K! Demetria
Dekiel Mariana Przewoskiego. |
Nazwa:
Konwent “Demetria” - Korporacja Studentów Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego
Siedziba:
Poznań
Data powstania:
25 II 1931 r.
Barwy:
zielona – czarna – złota (symbolika barw: zieleń lasów, czerń ziemi, złoto godność rycerska)
Dewiza:
„Per Deum et naturam ad Reipublicae laudem”, („Przez Boga i naturę do chwały Rzeczypospolitej”) |
Rys historyczny
Biuletyn Demetrii (w centralnej części widoczny herb korporacji), 1938 r.
Demetria należała do najmłodszych korporacji poznańskich. Została założona 25 II 1931 r. przez studentów rolnictwa i leśnictwa “celem przełamania rażącej bierności i obojętności do życia społeczno-akademickiego słuchaczy Wydziału Rolniczo-Leśnego” Uniwersytetu. Inicjatorem założenia korporacji był ks. Ludwik Niedbał, duchowny – jak pisano – “duszą i ciałem oddany wielkopolskiemu łowiectwu”. Dnia 20 III 1931 r. Senat UP zalegalizował Demetrię, przy czym kuratorem z ramienia Senatu wyznaczono prof. Konstantego Steckiego, którego później zastąpił na tym stanowisku prof. Edmund Lubicz-Niezabitowski.
Dnia 27 IV 1932 r. Demetria została przyjęta do Związku Polskich Korporacji Akademickich na członka kandydującego (data starszeństwa związkowego: 27 IV 1932 r.). Kandydowała pod opieką K! Silesia. Prawa członka rzeczywistego Związku uzyskała w 1934 r. (7 VI 1932 r. ?). Koło Filistrów powstało 19 II 1932 r.
I Międzykorporacyjne Zawody Strzeleckie na Szelągu, Poznań 1935 r.
Demetria była korporacją wydziałową, co wpływało także na kierunek jej działalności. Nakładała “na swoich członków - po ukończeniu studiów - obowiązek, poświęcenia się pracy, nad podniesieniem oświaty i kultury rolnej i leśnej wsi polskiej”, a także “rozbudzeniem wśród społeczeństwa polskiego zamiłowania do przyrody, do ochrony jej zabytków oraz podnoszeniem znaczenia (…). Była jedyną polską korporacją akademicką, która brała “czynny udział w zagadnieniach racjonalnego łowiectwa i sportu strzeleckiego”.
Dyplom dla Jana Przewoskiego, członka zwycięskiego zespołu w I Międzykorporacyjnych Zawodach Strzeleckich na Szelągu, Poznań 1935 r.
Cele te realizowane były przez współpracę od 1935 r. z czasopismem “Łowiec Wielkopolski” oraz organizację także od 1935 r. w Poznaniu corocznych Międzykorporacyjnych Zawodów Strzeleckich o puchar Demetrii dla najlepszego strzelca oraz najlepszego zespołu.
Puchar dla zwycięzcy Międzykorporacyjnych Zawodów Strzeleckich.
Całkowita ustalona, choć niekompletna imienna lista członków Demetrii obejmuje 49 nazwisk, w tym trzech członków honorowych.
O działalności Demetrii, a także o spotkaniach jej członków w czasie wojny i w okresie powojennym brak danych.
Wiadomo jednak, że w latach 1945-46 grupa studentów Wydziału Rolno-Leśnego UP podejmowała starania o odtworzenie korporacji. Z przyczyn politycznych okazało się to jednak niemożliwe.
Komers II-lecia Demetrii w Piwnicy Ratuszowej, Poznań 12 III 1933 r.
Lista członków
Poniższa, niekompletna lista członków Demetrii obejmuje kilkadziesiąt nazwisk. Będziemy wdzięczni za jej uzupełnianie i korektę, przesyłanie danych biograficznych i fotografii członków korporacji (vide Kontakt), jak także za pomoc w poszukiwaniach materialnych śladów oraz wszelkich informacji o samej korporacji (vide Poszukiwania).
Członkowie honorowi
Ludwik Niedbał, lata 30-te.
- Ludwik Niedbał, (1872-1937) s. Edwarda i Anny Gutsche, ksiądz katolicki, pisarz, działacz społeczny, autor prac religijnych m.in. “Duszom zbolałym” (Katowice 1933) oraz poświęconych myślistwu “Hodowla, wychowanie i tresura wyżła dowodnego” (Poznań 1927), Filister honorowy Demetrii, pierwszy prezes Koła Filistrów Demetrii
- Edward Feliks Lubicz-Niezabitowski, (30 maja 1875 w Bugaju k. Miłosławia - 5 listopada 1946 w Poznaniu) [1874-1958 ?] student med. i przyrody UJ 1894-1902, doktorat 1900, zoolog i lekarz, lekarz i prof., a następnie dyrektor 1918-21 w Państwowym Gimnazjum w Nowym Targu 1905-21, prof. UP 1921-39 i 1945-46, rektor 1928-29, kurator i Filister honorowy Demetrii, Filister honorowy Aesculapii, dyrektor Muzeum Przyrodniczego w Poznaniu 1921-39, w czasie okupacji lekarz w Warszawie, aktywny w tajnym nauczaniu 1940-45, członek korespondent PAU, autor 150 prac naukowym, głównie z zakresu zoologii, honorowy obywatel Nowego Targu
Tadeusz Powidzki, 1933 r.
- Tadeusz Michał Powidzki, (1880-1960) s. Leona i Eufrozyny z Drzażdzyńskich, dziennikarz, działacz społeczny i polityczny Narodowej Demokracji, powstaniec wielkopolski, Filister honorowy Demetrii, od 1936 prezes Koła Filistrów Demetrii
Członkowie rzeczywiści
- Janusz Antoszewski,
- Herbert Bańka, ( - 1939-45) brat Ottona (Slensania), sekretarz sem. zim. 1938/39
- Wiktor Charoński, założyciel Demetrii
- Tadeusz Dziewański (Dziewoński), założyciel Demetrii
Jerzy Francuzowicz, ok. 1935 r.
- Jerzy Francuzowicz, (28 sierpnia 1912 w Świętym Krzyżu na Kaukazie - 2 stycznia 2006 w Lęborku) s. Jana (Lutycja, Lutyko-Venedya) i Marii z d. Soroko, wychował się na Kaukazie, skąd wraz z rodzicami przyjechał w 1923 do Polski, absolwent Gimnazjum im. Lelewela w Wilnie 1934 oraz Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy przy 5 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie 1935, student leśnictwa UP 1935-39, inż. leśnik Wyższa Szkoła Rolnicza 1958, ppor. rez. 1938, w wojnie obronnej 1939 dowódca plutonu w 5 Pułku Piechoty w I Dywizji Piechoty, ranny w obronie Lwowa, w czasie okupacji sowieckiej pracownik Laschozu w Kraśnym pow. Mołodeczno, a po wkroczeniu Niemców w administracji leśnej w Starej Wilejce, w 1945 ekspatriowany do Polski, po wojnie m.in. pracownik leśnictwa w Żmigrodzie k. Wrocławia, Laskowicach Pomorskich, Nadleśnictwa Deszczno w Pszczewie, dyrektor Rejonu Lasów w Międzyrzeczu, inspektor obwodowy lasów w Kaliszu, naczelnik Wydziału Kontroli i Rewizji w Okręgowym Zarządzie Lasów Państwowych w Poznaniu, prezes klubu łuczniczego “Leśnik”, odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, w 2005 awansowany na stopień kapitana, pochowany na Cmentarzu w Suchym Lesie
- Franciszek Gatz, (1917-2001) inż. leśnik
Kazimierz Gawędzki, lata 30-te.
- Kazimierz Gawęcki, (1915 - 8 lutego 2003 w Poznaniu) inż. leśnik, dr nauk rolniczych, specjalista w zakresie nauk o żywieniu zwierząt i paszoznawstwa, prof. zw. i rektor Akademii Rolniczej w Poznaniu, doktor honoris causa Akademii Rolniczej we Wrocławiu
- Rajmund Główczewski, inż. leśnik
Bolesław Gołencki, lata 30-te.
- Bolesław Gołencki, przewodniczący Komisji Rewizyjnej ZPKA (XV-ta kadencja)
- Czesław Gołuński, prezes sem. zim. i sem. let. 1936/37
- Ludomir Grupiński, redaktor “Demetrii. Trymestralnego Biuletynu Korporacyjnego S.U.P.”
- Jan Hoinka, wiceprezes sem. zim. i sem. let. 1936/37
- Bogdan Jerzykiewicz, wiceprezes 1932/33 i 1933
- Edmund Kowalski, wiceprezes sem. let. 1938/39 (prawd. ostatnie Prezydium przed wojną)
- Alfons Kubis (Skubis), założyciel Demetrii
- Eugeniusz Kurlit, wiceprezes 1931/32
- Marian Kwiatkiewicz, założyciel Demetrii
- Piotr Mackiewicz, założyciel Demetrii, olderman 1932
- Edward Makowski,
- Kazimierz Matuszak, sekretarz sem. zim. i sem. let. 1938/39
- Tadeusz Metzig, ( - lata 60-te) nadleśniczy
- Jan Mleczek, inż. leśnik
- Antoni Mielcarek, założyciel Demetrii
- Kazimierz Napieralski, olderman sem. zim. 1938/39, założyciel MNR
- Leon Nawrocki, założyciel Demetrii, olderman 1932/33
- Kazimierz Niedzielski,
- Zbigniew Peczke, założyciel Demetrii, pierwszy prezes sem. let. 1930/31, prezes sem. zim. 1931/32, 1932/33 i 1933, członek Zarządu Del. Kół Naukowych UP 1932, działacz MW
- Jan Pilawa, sekretarz 1934/35
- Wiesław Powidzki, założyciel Demetrii, sekretarz 1932, 1932/33 i 1933, prezes 1933/34
- Józef Pozorski,
- Jan Przewoski (Ruthendorf-Przewoski), (1911 - 1987 w Szczecinku) s. Leonarda i Katarzyny z Cysewskich, brat Mariana (Demetria), student i absolwent 1937/38 leśnictwa UP, sekretarz sem. zim. i sem. let. 1936/37
Marian Przewoski, 1938/39 r. (?).
- Marian Przewoski (Ruthendorf-Przewoski), (25 marca 1913 w Brusach - 8 lutego 1994 w Toruniu) s. Leonarda i Katarzyny z Cysewskich, brat Jana (Demetria), absolwent Gimnazjum w Kościerzynie 1934, student leśnictwa UP 1935-39 oraz 1945, c. 1936, prezes sem. zim. 1938/39, prezes Koła Naukowego Leśników, ppor. rez. 1937, żołnierz kampanii wrześniowej 1939, w czasie wojny w AK, inż. leśnik/mgr nauk agrotechnicznych UP 1950, po wojnie m.in. nadleśniczy Nadleśnictwa Świt, Wiatrołom, Lutówko, współorganizator i działacz Polskiego Związku Łowieckiego, w Nadleśnictwie Lutówko organizator słynnych polowań, w których brali udział ludzie kultury, dyplomaci, władze państwowe
- Brunon Przybisz, prezes sem. let. 1938/39 (prawd. ostatnie Prezdydium przed wojną)
- Stanisław Pulkowski, prezes 1934/35
- Wiktor Rogalewski, założyciel Demetrii
- Seweryn Samulski, założyciel Demetrii, pierwszy wiceprezes sem. let. 1930/31, wiceprezes 1931/32
- Józef Spyra,
- Teodor Sroczyński, założyciel Demetrii
- Leszek Stanula, założyciel Demetrii, pierwszy sekretarz sem. let. 1930/31 oraz 1931/32
Mieczysław Stapf, 1932 r.
- Mieczysław Stapf, brat Jana i Stanisława (obaj Capitolia), założyciel Demetrii, inż. leśnik
- Roman Stasiński, wiceprezes 1934/35
- Zygmunt Bończa-Tomaszewski, założyciel Demetrii, pierwszy olderman sem. let. 1930/31, sem. zim. 1931/32 i 1932, prezes 1933
- Sławomir Tomczyński, sekretarz 1933/34
- Alfons Wardyn,
- Jerzy Wieszczycki, wiceprezes sem. zim. 1938/39
- Michał Zdravkovic, Jugosłowianin, inż. leśnik
Pieczęć Demetrii, 1931 r.
Listę członków opracowano na podstawie:
1) K. A. Tyszka, Lista członków Polskiej Korporacji Akademickiej Demetria (Poznań), (w:) Polskie Korporacje Akademickie 1997, nr 14, s. 124 i n.,
2) materiałów archiwalnych z Archiwum Korporacyjnego,
3) wydawnictw encyklopedycznych i biograficznych oraz rozmów z rodzinami członków Korporacji Demetria.
Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 14 II 2010 r.
Ostatnia zmiana: 19 VII 2011 r.
Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Konwent “Demetria” - Korporacja Studentów Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego, (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 19 VII 2011 r.